INTERNOVAS

Io legeva con interesse vostre articulo — Debatto Linguistic — (Internovas-98, Octobre/2000), un copia del qual io attacha a iste lettera. In responsa a illo, io primo vole dicer que io non ha ulle derecto a promulgar leges sur le maniera correcte de usar interlingua. Dunque io va limitar me a certe observationes principalmente historic. Pro le vocabulos de interlingua, Alexander Gode mesme generalmente prefereva le structura del vocabulario latin. Pro exemplo, ille prefereva le latino seliger a un forma plus moderne, como selectionar. Pro formar su nomines, ille prefereva le formas del ablativo del singular latin.

André Martinet credeva que Gode esseva troppo attaccate al latino classic. Io ha vidite exemplos del version de interlingua proponite per Martinet, e illos ha multe formas plus moderne con un tenuissime relation al latino e mesmo al linguas romanic in tal casos. Le dictionario de Gode e le grammatica de Gode e Blair non definiva multo exactemente le grammatica de interlingua. In le prefacio de lor grammatica, illes scribeva que il habeva altere possibile grammaticas valide pro le vocabulario international que illes habeva compilate. In iste duo publicationes, Gode e Blair presentava formas del latino classic e del linguas romanic sin exprimer un preferentia inter illos. Ecce tres exemplos: sed/ma, nimis/troppo, ergo/dunque.

Il es possibile usar interlingua in formas latinisante o romanisante o un compromisso inter illos. Il pare que omne bon interlinguista ha facite un selection inter iste formas secundo su proprie preferentias. Quando io redigeva "Lege Interlingua e apprende su structura", io discoperiva que in su dictionario de interlingua, Gode usava le forma aer (simile al forma portugese ar). Ma in le litteratura de interlingua io ha vidite quasi universalmente le forme aere (simile al forma espaniol aire). Ben que io personalmente prefere aere a aer, io seligeva le forma aer, pro conformar me al preferentias de Gode. Ma le uso de aere haberea essite equalmente defensibile.

Si le Union Europee comenciara le uso de interlingua in su publicationes, il me pare que lor traductores seligera e repetera le formas que illes prefere, le quales, pro lor uso frequente, producera un forma de interlingua plus unificate e standardisate. Forsan illes seligera unes ex le formas que vos ha citate in vostre articulo, como brevor o ignorantessa. E si illes selige tal formas, e si illos appare satis frequentemente in lor traductiones, probabilemente illos devenira parte del interlingua europee canonic.

Em 30/jan/2001 tive a satisfação de receber o INTERNOVAS número 100 de DEC’00. Gostei bastante, porém ao ler uma notícia na pág. 3 "Novas, Nouvelles, etc." resolvi enviar-lhe um texto que lhe informará o porquê de FYROM em vez de Macedônia. Ao término do artigo que redigi, você ficará sabendo que a Macedônia realmente não trocou de nome. Eu redigi o artigo no mesmo dia, porém ainda não havia lhe enviado devido a um defeito na linha telefônica. A TELEMAR andou substituindo uns equipamentos por outros mais modernos.

Com a desagregação da Yugoslávia, a partir do final da década de 80, a Macedônia seguindo o exemplo das outras ex-repúblicas que formavam este país, começa a distanciar-se do governo federal, situado em Belgrado. Em 1980 as primeiras eleições livres dão a vitória às forças separatistas. Um plebiscito realizado em 08 de setembro de 1991, decide pela independência. A Grécia, que acusa o novo país de "usurpar" o nome Macedônia, bloqueia o seu reconhecimento pela União Européia. O impasse só é contornado em abril de 1993, quando o país é admitido nas Nações Unidas como FYROM, por recomendação do Conselho de Segurança da ONU. Esta sigla é formada pelas iniciais do ex-nome do país "República Iuguslava da Macedônia", em inglês, precedido do prefixo "EX", em inglês "FORMER", donde "Former Yugoslavia Republic of Macedonia" (Ex-República Iugoslava da Macedônia), originou a sigla "FYROM". Nos meses seguintes, a Macedônia é reconhecida pelos demais países da União Européia, com exceção da Grécia, que continua a se referir ao Estado vizinho como Skopje (nome da capital do país), evitando o nome Macedônia.] Meu amigo, espero que esta informação seja-lhe útil. Posso dar-lhe esta nota porque além do Direito e do ensino de idiomas, sou um apaixonado por tudo que se refere a países, suas capitais, bandeiras, etc.

Anualmente verifico as mudanças ocorridas quanto ao surgimento de novos países, mudanças de nomes, novas bandeiras, etc. Ramiro, espero não ficar faltando a minha revista PANORAMA referente a NOV-DEC’00. Todas as vezes que recebo algo anoto o dia e hora em que recebi. Assim em 31/OUT/00 (Terça) Às 03-10PM, recebi as Revistas Panorama antiga que Tarcísio me enviou: SET-OCT’95, JAN/FEV/96 e MAR/APR/96 e o 1^º exemplar da minha assinatura SEP/OCT/00, e só.

Recentemente io ha legite le articulo Debatto Linguistic in numero 98 de INTERNOVAS. In illo, Senior Rinaldi se plange de irregularitates in interlingua. De facto, Interlingua es le plus facile de linguas planate. Le vocabulario consiste de parolas (inclusive de derivatos!) commun al linguas de base. Como Von Wahl diceva, le parola plus facile es le parola que on jam cognosce. Le grammatica es mesmo plus simple que le grammatica del anglese, le systema de derivation es etymologicamente correcte. Il pare que Senior Rinaldi ha un inclination, forsan un nostalgia, al derivation e logic e regular de esperanto e altere linguas schematic. Totevia, iste linguas paga un alte precio pro le regularitate de lor derivatos, proque illo los rende artificial, mancante le familiaritate, dunque difficile a comprender. Linguas schematic non es necessarimente facile a usar. In 1993 io scribeva un libro de 95 paginas in esperanto pro informar esperantistas del historia e natura de interlingua. Le labor esseva difficile, proque le orthographia non esseva predicibile e io debeva constantemente consultar le dictionario.

Anque in interlingua on debe de tempore in tempore consultar le dictionario, specialmente quando on apprende le lingua. Plus tarde, quando on es maestro del lingua, le necessitate de consultar le dictionario deveni plus rar. Ma consultar le dictionario non es un peccato, ma un virtute. Si non, le litteras que vos invia a vostre correspondentes sera plen de errores, difficile a leger. Dunque, consulta le dictionario, e evita le impolitessa de inviar a vostre amicos litteras que illes comprende a pena.

Iste littera esseva scribite usante mi computator. Si io habeva scribite lo in anglese, io haberea potite utilisar le corrector electronic, que face correctiones e suggestiones quando illo incontra un parola que non se trova in su satis grande vocabulario. Hodie, de plus in plus personal possede un computator, con correctores. Si le numero de interlinguistas cresce, le manufactores de computatores prendera nota de iste facto e providera correctores de textos in interlingua. Assi sera solvite completemente le problemas de Senior Rinaldi.

Primo io vole regratiar vos pro exprimer vostre opinion. Le scopo es stimular le debatto super themas linguistic concernente supertoto a Interlingua. Re multe aspectos io accorda a vos: Interlingua es vermente le plus facile del linguas planate e seque le maxima de Edgar von Wahl que vos citava (ben que ille ipse non los aplicava a su idioma Occidental). Tamen le grammatica anglese es extrememente simple (in le opinion de un lusophono), illo de interlingua es ancora plus breve e concise. Io anque concorda que consultar le dictionario es un habito laudabile e que plus personas deberea acquirer lo. Le peccato, como vos diceva, non es le acto de consultar le dictionario, ma le tempore que on usa pro facer lo. Si on disponeva de tempore libere pro apprender un nove idioma, on apprenderea ulle lingua natural, sin problemas. Ben que io cognosce esperanto e lo utilisa in correspondentias, io prefere Interlingua e su naturalitate, sin hesitation. Le artificialitate mathematic create per Zamenhof (multo simile al latino, tamen multo plus simple) me repugna, malgrado sia indiscutibile su functionalitate. Mi considerationes al derivation regular non son nostalgia ni inclination a esperanto, sed un desiro de practicitate. Observa le sequente adjectivos anglese: Russian, Egyptian, Palestinian, Indonesian, Hungarian, Croatian, Bulgarian, Brazilian, Arabian, Argentinian, Caribbean, inter tante alteres. Esque vos opina que illos es artificial? Io es certe que non! Illos es natural, proque illos existe in un lingua natural, le anglese. Dunque, proque illos non pote exister in interlingua anque? Pro me, le adjectivo interlingual romanian es absolutemente estranie (in portugese nos dice romeno). Intertanto, iste parola non me pare artificial simplemente proque seque un paradigma.

Le mesmo occure a tote le verbos: scribite, facite, dicite, vadite, claudite son parolas que non existe in ulle lingua de controlo. Ma cata studiante o usator de interlingua los cognosce "sin studio previe". Esque iste parolas non sona natural? Como vos, anque io pensa que le formas irregular ma international debe esser conservate e utilisate (scripte, facte, dicte, clause, fixe, curse, etc) parallelmente al formas que vos denomina "artificial". Ancora re le verbos, il es interessante notar que a vices Interlingua admitte solmente le forma regular: dicerea, facerea, venirea (portugese: diria, faria, viria; espaniol: diría, faría, vendría; francese: dirait, ferait, viendrait; italiano: direbbe, farebbe, verrebbe). De accordo al naturalitate, on haberea direa, farea, verrea.

In le debatto linguistic io citava un facto satis interessante: le interlinguistas ipse usa plus e plus formas regularmente derivate: le adjectivo chilean per exemplo (le "correcte" es chilen) e altere parolas como familial (=familiar), dispaisar (=expatriar), disbarbar (=rasar). Le IED registra le parolas indonesian e indonesiano (in mi lingua on dicerea — indonésio). Esque illo serea anque nostalgia esperantistic? In un mesme lingua il pote evenir duo formas distincte: mi "fratres" portugese dice palestiniano, ma un brasiliano dicerea sempre palestino.

Le corrector orthographic es realmente un clave utilissime pro illes qui non ha patientia con le dictionarios. Regrettabilemente, computatores personal non es tanto commun in paises sudamerican, e ancora minus in illos asiatic e african. In ultra, il serea un tanto difficile portar un microcomputator al schola o al facultate, per exemplo. Malgrado iste constatationes, io ancora es de opinion que le option pro le scriptura etymologic es le plus adjustate. Le parlatores de espaniol, portugese e italiano certemente ha plus difficultates, proque iste idiomas adopta systemas orthographic mixte (semi-phonetic). In le altere latere, parlatores de anglese, francese e germano debera consultar minus al dictionarios (o a lor correctores electronic).

Le section Debatto Linguistic apparera altere vices in Internovas, e plure themas interessante surgera.

Le apertura del Academia de Scientias a Paris in 1697 era commemorate per un obra de un pictor del schola del artista francese Le Brun. In iste obra le corte del rege-sol, Louis XIV, passava un globo terrestre qui monstrava al dignitarios le Oceano Atlantic, le sitio del ambitiones francese in un nove mundo. Le historia negava a Francia un destino maior in America post 1760 ma su relationes con le pais que se disveloppava sur un parte de su imperio american continua desde le revolution american e le vendita de Louisiana.

Hodie, Francia se vide como un alternativa cultural, economic e politic al globalisation del planeta per le SUA, describite per le ministro francese del affaires estanie, Sr Hubert Vedrine, in su libro "Le avantages de Francia in un epocha del globalisation", publicate in 1999. Un grande numero de franceses prende parte in su opiniones e commentarios, mesmo in le jornales influential como Le Figaro. Le nove presidente american George W Bush, representa toto lo que le franceses non ama concernante le americanos: ille non possede ni le cultura, ni le comprehension del mundo, ni le interesse al ambiente natural, e ille veni de Texas.

Secundo Sr Vedrine Francia possede multe avantages como su sede sur le Consilio del securitate, su fortia nuclear, su alliantias, su adhesion al G-7, su influentia diplomatic, su poter economic e su grande corporationes. Al momento Francia es le quarte poter economic in le mundo. Le rolo de Francia sur le scena mundial es le protection del diversification cultural. Sovente le politica francese es differente al lo del americanos. Il habeva jam differentias sur le establimento de un fortia militar europee; sur le recalorification global al Hague; le punition capital; le uso de hormones in le carne e le modification genetic de alimentos. Madaleine Albright considerava que forsan il existe un pauc de invidia del SUA per le franceses; le franceses como a Varsovia considerava que le vision american es troppo elementar e formulaic. "Le democratia non es como le caffe instantanee; on non pote simplemente adder le aqua e agitar." Un avantage non mentionate specificamente in le promotion del alternativas al hyperpoter american es le lingua francese. Si le linguas romanic ha ulle possibilitate de competer contra le rolo compressor a vapor del lingua anglese, conducite per le 'cultura' american, illo es le francese. Le globalisation non es le civilisation sin un lingua civilisate pro promover lo, e le potential del anglese ora de esser plus que un annuntio pro un hamburger ha essite jam perdite, le victima del expansion del commercio american per le mundo.

Francia vide Europa como un communitate de nationes ubi le differentias national es preservate. Assi tote le citatanos del village global debe vider se in le mesme maniera.